Ik sta op een wachtlijst, wat nu?

Terwijl je op de wachtlijst staat, zijn er verschillende stappen die je kan overwegen om je welzijn te bevorderen.

1. Versterk sociale steun 

Zoek iemand die je vertrouwt en praat over je gevoelens. Dit kan een ontmoetingsgroep zijn, je huisarts, een vriend(in), familielid, leerkracht, ... Kortom, iemand waar je je goed bij voelt.

Een onderbouwd ondersteunend netwerk is een belangrijke bron van emotionele steun tijdens het wachten. Ook wanneer je eindelijk je (medisch) transitietraject kunt opstarten, is het van groot belang om een ondersteunend netwerk te hebben waarop je kunt terugvallen. 

Contactinformatie voor steungroepen vind je op onze ontmoetingspagina, met een overzicht van praatgroepen voor genderzoekende en transgender personen, buddywerkingen en online fora.

2. Gebruik de tijd om meer informatie te zoeken

Gebruik de wachttijd om meer te leren over het transgenderthema, een gendertransitie en meer specifiek transgenderzorg. Dit kan helpen bij het vergroten van kennis over medische procedures, juridische rechten en psychosociale aspecten van genderontwikkeling, genderidentiteit en genderexpressie.

In onze mediatheek vind je een overzicht van boeken, films, series, documentaires en podcasts die gaan over genderdiversiteit en het transgenderthema. Door dit te doen, krijg je meer inzicht in jouw eigen identiteit en de verschillende aspecten van transgenderzorg.

Elk jaar organiseren experten uit een genderteam infosessiesExterne link over bepaalde genderbevestigende ingrepen. Door deze infosessies te volgen, kom je meer te weten over het verloop van een specifieke ingreep en de voorwaarden die eraan gekoppeld zijn. Je kunt ook vragen stellen (vooraf of tijdens de sessie).

Wees voorzichtig met informatie uit andere landen. Transgenderzorg is in elk land anders georganiseerd en ook de wettelijke aspecten verschillen sterk van land tot land.

3. Zoek tussentijdse begeleiding of stel je eigen traject samen

Het is belangrijk om je bewust te zijn van je mentale welzijn. Als je het moeilijk hebt, is het belangrijk om contact op te nemen met een zorgverlener. Op de zorgkaart van het Transgender Infopunt vind je een lijst van zorgverleners die hebben aangegeven op professioneel gebied kennis en voeling te hebben met genderdiversiteit en het transgenderthema. Meer over de zorgkaart lees je op de pagina 'samenstelling van de zorgkaart'.  

De zorgkaart is een handige tool voor enerzijds mensen die (een deel van) hun eigen traject willen uitstippelen, anderzijds mensen die op een wachtlijst staan van een multidisciplinair genderteam en die, in afwachting van een intakegesprek, elders begeleiding of ondersteuning zoeken.

Meerderjarigen

Meerderjarige personen kunnen psychosociale begeleiding en/of medische zorg opstarten met behulp van de zorgkaart. Indien aangewezen, schrijven sommige psychische hupverleners (psychologen, psychotherapeuten en psychiaters) een verwijsbrief voor genderbevestigende hormoontherapie en/of chirurgie. Met deze verwijsbrief kan je een afspraak vastleggen bij een endocrinoloog en/of chirurg. 

• Zoek je een psychische hulpverlener? Filter dan op "psychische begeleiding";
• Zoek je een endocrinoloog (na doorverwijzing)? Filter dan op "hormonen";
• Zoek je een chirurg (na doorverwijzing)? Filter dan op "lichaamschirurgie". 

Er zijn nog andere zorgtypes waarop je kunt filteren om je eigen (tussentijds) traject uit te stippelen.

Let op: niet elke endocrinoloog of chirurg aanvaardt een verwijsbrief van eender welke psychische hulpverlener. Vraag vooraf aan de hulpverlener met welke endocrinologen/chirurgen die samen werkt.

Minderjarigen

Minderjarige personen kunnen enkel psychosociale begeleiding zoeken via de zorgkaart. Medische stappen (puberteitsremmers, hormonen, chirurgische ingrepen) kunnen enkel opgestart worden in een multidisciplinair kinder- en jongerengenderteam. Voorlopig zijn er slechts twee teams in Vlaanderen: UZ GentExterne link en ZNAExterne link.

4. Onderzoek welke sociale stappen je al wilt of kunt zetten

Er zijn verschillende manieren waarop we onze genderidentiteit aan de wereld laten zien. Dit kan zijn door het mensen te vertellen of door je gender op andere manieren uit te drukken. Je kunt in sommige of alle aspecten van je leven een sociale transitie doormaken. Wel is het belangrijk om goed na te denken over welke stappen je  wel/niet wenst te zetten, rekening houdend met je zekerheid en persoonlijke veiligheid. 

• Vertellen over je genderidentiteit (lees meer over vertellen): erover praten met je familie, vrienden, hulpverleners en collega's kan een uitdagende maar bevestigende stap zijn. Je kan klein beginnen door het aan iemand te vertellen die je vertrouwt en dit op je eigen tempo doen. Soms hebben mensen het moeilijk om dit te begrijpen en kan een aanpassing tijd vragen.
• Je genderexpressie verkennen (lees meer over genderexpressie): je kleden en verzorgen op een manier die goed voelt en je gender bevestigt, thuis of wanneer andere mensen je kunnen zien. Het kan gaan om het uitproberen van een nieuwe kledingstijl, kapsel, lichaamstaal, toon van de stem, ... Genderexpressie kan voor verschillende mensen meer of minder belangrijk zijn, en dat is OK.
• Hulpstukken uitproberen (lees meer over hulpstukken): er bestaan tal van hulpstukken om je gender mee te bevestigen. Denk aan binders, borstprotheses, penisprotheses, aangepaste zwemkledij, ... Bij het TIP kun je hulpstukken komen bekijken, passen en doneren. Gedoneerde hulpstukken mag je gratis meenemen!
• Mensen vragen om de juiste voornaamwoorden en/of zelfgekozen naam te gebruiken (lees meer over taal): je kunt mensen vragen om je voornaamwoorden of roepnaam te gebruiken thuis, onder vrienden, op school of op het werk.
• Een genderpasje aanvragen (lees meer over het genderpasje): een genderpasje kan helpen bij het communiceren van je nieuwe roepnaam/gender aan anderen (bijv. bij controles in het openbaar vervoer, aan loketten of balies, etc.).
• Logopedie opstarten (lees meer over logopedieExterne link): zij die hun stem wensen te vervrouwelijken, hoeven niet op de hormonale therapie te wachten voor een stemverandering. Via logopedie leer je je stemapparaat anders te gebruiken. Je hebt wel een attest van een NKO-arts nodig om terugbetaling te bekomen. Zij die de stem wensen te vermannelijken - en van plan zijn hormonen te nemen - wachten beter eerst de effecten van de hormonale therapie af. Normaliter zakt de stem onder invloed van testosteron.
• Ontharing (lees meer over ontharing): Voor sommige personen die wensen te vervrouwelijken kan bepaalde lichaamsbeharing storend zijn. Scheren, epileren, harsen en waxen (op uitzondering van het gelaat) kunnen op korte termijn helpend zijn. Op lange termijn kan haarreductie en/of definitieve ontharing ondersteuning bieden. Definitieve ontharing kan in principe al starten vooraf aan eventuele medische ingrepen.

5. Denk na over mogelijke juridische stappen

Sommige mensen kunnen overwegen om hun naam en geslachtsregistratie wettelijk te veranderen, anderen misschien niet en dat is ook prima. Meer informatie over elk van deze processen kun je lezen op onze webpagina's over voornaamswijziging of wijziging van geslachtsregistratie. 

Als meerderjarige kun je beide procedures doorlopen zonder in begeleiding te zijn bij een genderteam. Het is natuurlijk raadzaam om hier goed over na te denken. 

Als minderjarige kun je je voornaam wijzigen vanaf 12 jaar zonder begeleiding van een genderteam, mits bijstand van je (beide) ouders of wettelijke vertegenwoordigers. Voor een wijziging van je geslachtsregistratie moet je minstens 16 jaar zijn, heb je toestemming nodig van je (beide) ouders of wettelijke vertegenwoordigers én moet je ook een attest kunnen voorleggen van de kinder- en jeugdpsychiater. 

6. Bereid je financieel voor

Ben je van plan om medische stappen te ondernemen? Kijk dan van tevoren op de kostenpagina om de kosten in te schatten. De prijzen van procedures kunnen per arts en per ziekenhuis sterk verschillen. Vooral in een privékliniek betaal je veel meer (voor dezelfde kwaliteit).

Het is ook belangrijk om na te gaan of je een hospitalisatieverzekering hebt en welke (delen van de) ingrepen die wel of niet dekt.

7. Investeer in zelfzorg

Focus op zelfzorgactiviteiten om fysieke en emotionele gezondheid te behouden. Dit kan variëren van lichamelijke activiteiten en gezonde voeding tot het plannen van ontspanningsmomenten.

Bekijk zeker eens de 10 zelfzorg tips van het CAWExterne link!